در این مقاله قصد دارم به دلایل و پیامدهای فاجعه بار سیل های کنونی در ایران بپردازم.  این فاجعه صرفا نتیجه ی  خشم طبیعت و سوء مدیریت نیست بلکه از منطق سرمایه در رژیمی سرکوب گر نشات می گیرد.

فریدا آفاری

8 آوریل 2019

طی دو هفته گذشته،  اکثر استان های ایران دچار سیل های گسترده  ای شده اند که خانه ها ، ساختمان ها،  جاده ها و زمین های کشاورزی را ویران کرده یا   به زیر آب فرو برده.  بر اساس آمار رسمی دولت،  269 شهر و 5148 روستا آسیب دیده اند.  برخی روستاها کاملا ویران شده اند.  دست کم 70 نفر کشته شده و در خوزستان بیش از  400000 نفر بی خانمان شده اند.  بخش اعظم محصولات کشاورزی و دام ها نابود شده اند.  آب های فاضلاب وارد منابع  آب های آشامیدنی شده و  بیماری های واگیر دار رو به افزایش اند.   در برخی مناطق تهران نیز  فرونشست زمین شدت یافته.   

استان های گلستان،  لرستان و خوزستان بیشترین میزان صدمه را دیده اند.  خوزستان،  استانی نفت خیز و صنعتی و محل وقوع اکثر تظاهرات و خصوصا تظاهرات کارگری  طی 16 ماه گذشته  بوده.   تظاهراتی که در  دی ماه 1396   در مناطق کارگری در سراسر کشور خواستار براندازی جمهوری اسلامی  و پایان دادن به  دخالت های نظامی آن در منطقه  خاورمیانه شد.    

تاثیرات بحران های اقتصادی  ویران گر که پیش از سیل آغاز شده بود  و  تاثیرات تحریم های کمر شکن آمریکا اکنون توسط سیل ها چند برابر شده.  امداد رسانی از سوی دولت  ناچیز و  ناکارآمد بوده و طی دو هفته نخست نیز هیچ کمکی از خارج فرستاده نشده بود.  چند روز است که مقادیر کمی از وسائل امداد رسانی و آذوقه از طریق آلمان،  فرانسه، کویت و ترکیه وارد کشور شده.  اما وعده اتحادیه اروپا مبنی بر ارسال 1.2 میلیارد دلار کمک هنوز متحقق نشده است. 

مردم سیل زده از فقدان  یا کمبود امداد رسانی از سوی  دولت  به خشم آمده و در تلاشند تا با ساختن سیل بندهای موقتی و از هر طریقی که امکان پذیر باشد  به یکدیگر کمک کنند.  در برخی مناطق درگیری هایی بین سپاه پاسداران و ساکنان محلی ایجاد شده که منجر به عقب نشینی پاسداران یا اعمال خشونت بیشتر از سوی آنان شده.   برای مثال در دشت آزادگان در خوزستان،  ساکنان محلی  سیل بندی ساخته بودند تا مانع از به زیر آب رفتن زمین های کشاورزی و دام های خود شوند.  قوای سپاه پاسداران این سیل بندها را نابود کردند چون مسیر جدید آب منجر به آسیب رسانی به میادین نفتی می شد. در پلدختر در لرستان،  یکی از فرماندهان سپاه پاسداران در گفتگویی تلفنی که از طریق ویدئو ضبط شده گفته بود:  ” هیچ مسئول دولتی جرات ورود به شهر را ندارد چرا که مردم عاصی هستند.  مردم وضع بسیار اسفباری دارند و شرایط بدی است.” 

علل وقوع سیل و شدت ویرانی چه بود؟

شکی نیست که  تغییرات اقلیمی ناشی از استفاده از سوخت های فسیلی و ایجاد گازهای گلخانه ای منجر به تشدید روندهایی شده که به وقوع این سیل ها  انجامیده است.   اما این تنها عامل نیست.  سال ها جنگل زدایی برای تبدیل زمین  ها به پروژه های ساختمان سازی ، افزایش  سد سازی برای تولید برق و ساختمان سازی در حریم رودخانه ها و مناطق ساحلی  که همه توسط دولت یا  پیمانکاران مرتبط با دولت  انجام شده،  دیگر دلائل اصلی این سیل ها محسوب می شوند.    

این سیل ها مشکل خشکسالی و بی آبی ناشی از استفاده بی رویه از آب و نابود شدن  مخازن آب زیرزمینی را حل نمی کند.  چرا که بخش عمده سیلاب  به دریای خزر یا خلیج یا رودخانه ها باز خواهد گشت و جذب  خاک یا منابع آب زیر زمینی نخواهد شد.  زمین های کشاورزی که به پروژه های ساختمان سازی مبدل شده یا لایه بالایی خاکشان  را از دست داده اند  نخواهند توانست آب را  جذب و  به بهبود محیط زیست کمک کند.

در برابر چنین فاجعه ای،  دولت و  بخش عمده گروه های اپوزیسیون مشکل را ناشی از “سوء مدیریت” می دانند.  سوسیالیست های ایرانی نیز تحلیل پر محتوایی ارائه نداده اند  که به پیوندهای بین فجایع  زیست محیطی و منطق سرمایه بپردازد. واقعیت امر این است که سرمایه داری چه از نوع خصوصی و چه از نوع دولتی ،  انسان ها  و طبیعت را وسیله ای صرف برای ارزش افزایی ارزش می داند.  این “منطق” و نه صرفا سوء مدیریت دلیل ساختمان سازی در مناطقی بوده که صدها سال است  به عنوان مناطق مسیل شناسایی شده اند.   

در کشورهایی با  اقتصاد سرمایه داری کارآمد و  تحت مدیریت کارشناسان  نیز فجایع زیست محیطی در حال افزایش است.   در چین،  هوا و آب و خاک بسیار آلوده شده.  در آمریکا آتش سوزی های  کالیفرنیا هم به سبب تغییرات اقلیمی و هم به سبب جنگل زدایی و ساختمان سازی در این مناطق گران بهای جنگلی افزایش یافته.  این آتش سوزی  ها منجر به  رانش زمین پس از ریزش باران می شوند.  در بخش میانی آمریکا،  کشاورزی  و  ساختمان سازی در حریم رودخانه ها و سواحل دریاچه ها این مناطق را هرچه بیشتر در معرض سیل  قرار داده.  در جنوب آمریکا،  صدمه ای که  به سبب طوفان کاترینا در سال 2005 به  شهر نیو اورلئان  وارد آمد هنوز کاملا جبران نشده و  به جمعیت فرودست و رنگین پوست این شهر بیش از هر قشر دیگری  آسیب زده. 

چگونه می توان به مردم ایران کمک کرد؟

سیل های اخیر به شکاف های طبقاتی درون ایران و تبعیض علیه اقلیت های ملی مانند کردها،  عرب ها و لرها دامن زده است.  شرایط زندگی زنان که شهروند درجه دو محسوب می شوند بسی دشوار تر شده.  بی خانمانی،  کمبود آذوقه و شیوع بیماری های واگیردار همه  رو به افزایش اند.

دولت ایران میلیاردها دلار هزینه دخالت های امپریالیستی خود در سوریه ، عراق،  لبنان و یمن می کند اما نمی تواند حداقل ها را برای 26 استان سیل زده تهیه کند.  در عین حال،  تحریم های امپریالیسم آمریکا که به ظاهر شامل آذوقه و دارو نمی شوند،  مانع از ارسال این اقلام به ایران شده  چون هرگونه تراکنش بانکی با ایران به سبب تحریم ها ممنوع است.

همبستگی بین المللی از سوی سوسیالیست های مخالف  جمهوری اسلامی و مخالف امپریالیسم آمریکا در این شرایط حیاتی است.  ما نیازمند کارزارهایی هستیم که خواهان امداد رسانی به سیل زدگان درون ایران شود و همزمان خواست آزادی فمینیست ها،  کارگران،  معلمان، اقلیت های ستم دیده و فعالان محیط زیست در بند را مطرح کند.  8 فعال محیط زیست اکنون متهم به جاسوسی شده اند که حکم آن اعدام است.

باید به مبارزه طبقاتی کنونی در ایران یاری رسانیم تا  بتواند در جهتی انقلابی و سوسیالیستی حرکت کند.   در غیر این صورت خشم عمیق مردم نسبت به شرایط فاجعه بار کنونی مورد استفاده سلطنت طلبان و دیگر عوام فریبان دست راستی قرار خواهد گرفت که صرفا  “سرمایه داری با مدیریت کارآمد”  را به عنوان بدیل ارائه می دهند.

اگر مایلید فعالیت هایی برای ابراز حمایت خود از مبارزات کارگری،  فمینیستی و زیست محیطی در ایران ترتیب دهید،  لطفا با اتحاد سوسیالیست های خاورمیانه  تماس بگیرید. 

[email protected]

روایت انگلیسی این مقاله در تاریخ 10 آوریل  در  تارنمای اتحاد سوسیالیست های خاورمیانه منتشر شد.

https://allianceofmesocialists.org/iranian-masses-crushed-by-floods-militarized-state-capitalist-regime-and-u-s-imperialist-sanctions/

منابع:

Amnesty International, “Tortured Conservationists Face the Death Penalty”.  March 11, 2019

https://www.amnestyusa.org/urgent-actions/urgent-action-tortured-conservationists-face-death-penalty-iran-ua-33-19/

Smith, Mitch and John Schwartz.  “Hard Choices in the Midwest As Levee After Levee Drowns”. New York Times,  April 1, 2019.

Specia, Megan.  “Iran Is Under Water”. New York Times, April 7, 2019.

رادیو فرانسه،  «سیل های اخیر در ایران،  ناتوانی و فقدان مدیریت کارآمد جمهوری اسلامی در حوزه آب را نمایان کرد.»  31 مارس 2019.

http://fa.rfi.fr/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF/20190331-%D8%B3%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D9%82%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%A2%D8%A8-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D8%AF

زمانه.  “چرا دولت در تخلیه روستاهای خوزستان به مشکل برخورده است؟”  13 فروردین 1398. 

زمانه.  “وزیر کشور:  در خوزستان 400 هزار نفر در معرض سیل قرار دارند.”  16 فروردین 1398. 

زمانه.  “صد هزار نفر در خوزستان به اسکان اضطراری نیاز دارند.”  14 فروردین 1398. 

زمانه.  “وزیر کشور:  مقابله با بحران در اولویت نبود.”  15 فروردین 1398. 

زمانه. “جلسه بررسی بحران سیل با خامنه ای:  بی کفایتی سپاه یا دولت؟”  13 فروردین 1398.

زمانه.  “چرا باید در هنگام بحران به زنان توجه بیشتری کرد.”  13 فروردین 1398.

زمانه.  “لرستان در آستانه فاجعه”.  14 فروردین 1398.

زمانه.  “اعتراضات سیل زدگان لرستان:  اعزام صدها نفر از ماموران یگان ویژه به مناطق سیل زده.”  15 فروردین 1398

زمانه.  “چرا سیل در ایران این چنین گسترده شد؟  گفتگو با اردلان توتچی،  پژوهشگر آب های زیرزمینی”.  12 فروردین 1398

https://www.radiozamaneh.com/438697

زمانه.  “تغییرات اقلیمی و سیل در ایران:  گفتگو با پروفسور ادی مورس” 12 فروردین 1398 

https://www.radiozamaneh.com/439733

ناصر کرمی.  وبلاگ

http://naserkarami.blogfa.com/